Neue Stadt aldizkarirako Peter Forst-ek Fokolareen Mugimenduko presidente Margaret Karram-i egindako elkarrizketa argitaratu dugu, aurten Fokolareak sakontzen eta bizitzen ari diren gaiari buruz: hurbiltasuna. Hau ez da soilik jarrera erlijiosoa edo espirituala, baita zibila eta soziala ere, bakearen alde eta behartsuei laguntzeko, pertsonen arteko harremanen kalitatea hobetzeko, besteen askatasuna eta kontzientzia errespetatuz.

Margaret, zergatik aukeratu zenuen hurbiltasuna Fokolareen Mugimenduaren urteko gai gisa?

Zer nolako munduan bizi garen galdetzen ari nintzen, eta iruditzen zait historiaren une honetan bakardade eta axolagabetasun handia dagoela. Indarkeriak ere gora egin du, mundu osoan hainbesteko mina eragiten duten gerrek. Inoiz ezagutzen ez den moduan lotu gaituen teknologiari buruz ere pentsatu nuen, baina, aldi berean, gero eta indibidualistagoak egiten gaituena. Horrelako mundu batean hurbiltasuna antidotoa izan daitekeela uste dut; oztopo horiek gainditzeko eta elkarrengandik urruntzen gaituzten “gaixotasun” hauek sendatzeko laguntza.

Nondik hasi gaitezke?

Hilabeteak daramazkit neure buruari galdera hau egiten. Jendearengana nola hurbiltzen den berriro ikasi behar dugula iruditzen zait, denak anai-arreba bezala ikusten eta tratatzen ikasi behar dugula. Sentitu nuen lehenik eta behin nire jarrerari buruzko gogo-bilaketa bat egin behar nuela. Egunero ezagutzen ditudan pertsonak anai-arrebak al dira niretzat? Edo axolagabe naiz haiekiko edo are etsaitzat hartzen ditut? Galdera asko egin nizkion nire buruari. Konturatu naiz batzuetan pertsona bat saihestu nahi dudala gogaitu, deseroso edo egoera zailei buruz hitz egin nahi didalako. Horregatik guztiagatik, hurbiltasunari buruzko nire hausnarketa —azaroaren erdialdean aurkeztu nien Fokolareen Mugimenduko arduradunei— izenburua jarri nion: “Nor zara zu niretzat?”.

Izenburu honen pean garatu dituzun ideia nagusietako batzuk kontatuko dizkiguzu?

Gustura. Lau gogoeta aipatuko ditut. Gure arimak bizi duen lehen hurbiltasuna Jainkoarekiko kontaktua da. Bera da gure bitartez hurkoei transmititzen zaiena. Bestea maitatzeko gogoa, nigan Jainkoagandik bestean Jainkoagana joan nahi duen mugimendu bat da.

Bigarren gogoeta bat: hurbiltasuna dinamikoa da. Erabateko irekitasuna eskatzen du, hau da, erreserbarik gabe pertsonak hartzea; beren gauzak ikusteko moduan sartu. Ez gara masiboki ekoizten! Gutako bakoitza bakarra da, izaera, mentalitate, kultura, bizitza eta historia desberdinak dituena. Hori aitortu eta errespetatzeak gure esparru mental eta pertsonaletik kanpo uztea eskatzen digu.

Hirugarren alderdi bati buruz ari zinen...

Bai. Azpimarratu nahi dudan hirugarren alderdia da hurbiltasuna ez datorrela nahitaez bat gertutasunarekin, antzekoak izatearekin, kultura-horizonte kultura berekoa izatearekin. Samariar onaren parabolak (Lk 10, 25-37) oso ondo adierazten du. Samariarraren jarrerak harritu ninduen: bidelapurren artean eroritako gizona ezezaguna zen, beste herri batekoa ere. Urrutiko pertsona zen bai kulturaz bai tradizioz. Baina samariarra bere hurko bihurtu zen. Hau da niretzat gakoa. Bakoitzak bere duintasuna du, bere jatorria, kultura edo izaera edozein dela ere. Samariarra ez zen bakarrik hurbildu pertsona hori zaurituta ote zegoen ikusteko eta gero alde egiteko edo laguntza eskatzeko. Hurko bihurtu zen eta pertsona zaindu zuen. Laugarren alderdia...

… izango litzake…

Horrek esan nahi du: zalantzan jartzen uztea, erantzunik ez dugun galderen aurrean geure burua aurkeztea; ahulak garela erakusteko prest egotea; agian ahulak eta ezgaiak garela pentsatzea. Jarrera horren eragina harrigarria izan daiteke. Imajinatu, bederatzi urteko ume batek idatzi zidan berarentzat hurbiltasuna "bestearen bihotza altxatzea" esan nahi duela. Ez al da hori hurbiltasunaren ondorio zoragarria? Besteen bihotza altxatzea... zauritzen utzi. Gertutasunak fruituak eman ditzan, bakoitzari beldurrik ez izatea eta bestearengatik zauritzen uztea eskatzen digu.

Hurbiltasuna ondo biziko bagenu zer aldatuko litzateke Fokolareen Mugimenduan?

Benetan ondo bizi badugu, gauza asko aldatuko dira. Nahi dut, espero dut eta otoitz egiten dut hala izan dadin. Baina, era berean, azpimarratu nahi dut Fokolareen Mugimenduko askok dagoeneko hurbiltasuna bizi dutela jada. Ekimen ugari daude, bakearen aldeko eta behartsuei laguntzeko proiektu asko. Are gehiago, fokolareak ireki ditugu etorkinei laguntza eta aterpea emateko edo natura zaintzeko.

Eta zer aldatu beharko litzateke?

Pertsonen arteko harremanen kalitatea. Batzuetan errazagoa da Mugimendutik kanpoko jendea ondo tratatzea, baina zailagoa da familia berekoak garenok tratatzea. Gure artean harreman “ondo hezietan” bizitzeko arriskua dugu: ez diogu elkarri minik egiten, baina, neure buruari galdetzen diot, hau benetako harremana al da?

Horregatik, proiektuetatik harago, hurbiltasuna eguneroko bizimoduan bilakatzea espero dut; egunean zehar behin baino gehiagotan geure buruari galdetzea: Hurbiltasun hau bizitzen ari naiz? Nola bizi dut? Hurbiltasunaren adierazpen garrantzitsu bat barkamena da. Izan erruki besteekin eta gure buruarekin.

Zer mezu du gizartearentzat?

Hurbiltasuna ez da soilik jarrera erlijiosoa edo espirituala, baita zibila eta soziala ere. Edozein esparrutan bizi daiteke. Hezkuntzan adibidez edo medikuntzan, baita politikan ere, non agian zailagoa den. Ondo bizi badugu, eragin positiboa izan dezakegu edonon gaudela.

Eta Elizarentzat?

Eliza existitzen da, Jesusen etorrerarekin Jainkoa gure hurko bihurtu zelako. Eliza, Elizak, beraz, bizitako hurbiltasunaren testigantza ematera deituak daude. Eliza Katolikoak Sinodoa egin berri du. Vatikanoko bi saioetan parte hartu ahal izan nuen. 300 pertsona baino gehiago ginen, bakoitza kultura ezberdinekoa. Zer egin dugu? Sinodalitate ariketa bat, entzuteko ariketa bat, ulermen sakona, besteen pentsamenduak, haien erronkei eta minari ongietorria emateko. Horiek guztiak hurbiltasunaren ezaugarriak dira.

Sinodoaren izenburua "Elkarrekin ibiltzea" zen. Bide horrek mundu osoko pertsona asko inplikatu zituen. Sinodoaren logoak Elizaren karpa zabaltzeko nahia adierazi zuen, inor baztertua senti ez dadin. Hori da, nire ustez, hurbiltasunaren benetako esanahia: inor ez baztertzea; denak abegitsu sentitzea, bai Elizara joaten direnak, bai han bere burua aitortzen ez dutenak, edo hainbat arrazoirengatik urrundu direnak.

Hurbiltasunaren mugak aipatu nahiko nituzke une batez. Nola bizi ondo?

Galdera garrantzitsua da. Ba al dago mugarik hurbiltasunari? Lehen erantzun gisa esango nuke ez lukeela mugarik egon behar.

Baina?

Ezin gara ziur egon guretzat, edo niretzat, hurbiltasuna eta elkartasuna dena, bestearentzat ere hala denik. Harreman batean ezin da inoiz falta bestearen askatasunarekiko eta kontzientziarekiko errespetua. Bi gauza horiek ezinbestekoak dira harreman guztietan. Horregatik da garrantzitsua norbaitengana hurbiltzen garenean, beti kontu handiz egitea, eta ez inposatzen den zerbait bezala. Besteak erabakitzen du zenbat eta nolako hurbiltasuna nahi duen.

Asko dago ikasteko, ezta?

Erabat bai. Hainbat akats egin ditugu. Bestea maite genuela pentsatuta, zauritu egin dugu. Gure espiritualtasuna komunikatzeko nahiak eraginda, harremanak eraiki ditugu, non bestea ez zen beti libre sentitu. Batzuetan iruditzen zait, pertsona bat maitatzeko asmo onarekin, zapaldu egin dugula. Ez dugu behar adinako fintasunik eta errespeturik izan bestearen kontzientziarekiko, bestearen askatasunarekiko, bestearen denborarekiko. Eta horrek paternalismo modu batzuk ekarri ditu, baita gehiegikeriak ere.

Zalantzarik gabe, oso mingarria da aurrean duguna, eta biktimek aparteko garrantzia dute, benetan bakarra. Izan ere, bakarrik ez dugu lortzen gertatutakoa behar bezala ulertzea. Biktimak dira egiten ditugun akatsak ulertzen laguntzen digutenak eta gauza hauek berriro ez gertatzea bermatzeko beharrezko neurriak hartzen laguntzen digutenak.

Azken desio bat?

Espero dut gai honek Jesusek berak Ebanjelioan eman zigunaren muinera ekarriko gaituela. Hark adibide asko eman zizkigun hurbiltasuna bizitzeak esan nahi duenaren inguruan.

Chiara Lubich-en pentsamendu batek oihartzun handia izan zuen nigan gai honi buruz pentsatzean. Esaten du: «Badira gauzak «maitasunagatik» egiten dituztenak, eta badira gauzak «Maitasuna izaten» saiatuz egiten dituztenak. Maitasuna Jainkoarengan bizi da eta Jainkoa Maitasuna da. Baina Maitasuna, Jainkoa dena, argia da, eta argiarekin ikusten dugu ea gure senidearengana hurbiltzeko eta zerbitzatzeko modua bat datorren Jainkoaren Bihotzarekin, gure senideak nahi lukeen bezala, amestuko lukeen bezala Jesus bere ondoan balitz gure ordez».

Eskerrik asko bihotz-bihotzez, Margaret, determinazioz eta errespetuz bizi izan duzun hurbiltasunaren grinagatik.

Peter Forst
(Aldizkari honetan argitaratua: Neu Stadt)
Argazkia: © Austin Im-CSC Audiovisivi