Parece obvio que estamos feitos para a relación. De feito, toda a nosa vida está entrelazada coas relacións. Pero ás veces arriscámonos a danalos con xuízos duros e superficiais.
Ao longo da historia atopamos múltiples imaxes que xa forman parte da linguaxe común. Por exemplo, na tradición antiga atopamos unha expresión moi coñecida que di: "Por que miras a mota que está no ollo do teu irmán, pero non te fixas no tronco que está no teu propio ollo?"[1]; Igualmente proverbial é a imaxe das dúas alforxas: unha diante dos nosos ollos, cos defectos dos demais, que vemos facilmente, e a outra ao lombo, cos nosos defectos, que por iso nos resulta difícil recoñecer.[2] E como di o proverbio chinés: "O home é cego ante as súas propias faltas, pero ten ollos de aguia para os dos demais".
Isto non significa aceptar o que acontece indistintamente. Ante a inxustiza, a violencia ou o maltrato, non podemos pechar os ollos. É necesario comprometernos co cambio, comezando por mirarnos primeiro a nós mesmos, escoitando con sinceridade a nosa propia conciencia para descubrir o que temos que mellorar. Só entón podemos preguntarnos como podemos axudar concretamente aos demais, incluso con consellos e correccións.
O que fai falta é “outro punto de vista” que me ofreza unha perspectiva diferente á miña, enriquecendo a miña “verdade” e axudándome a non caer na autorreferencialidade e neses erros de xuízo que, no fondo, forman parte da nosa natureza humana.
Hai unha palabra que pode parecer antiga, pero que se enriquece con significados sempre novos: misericordia, que debemos vivir, en primeiro lugar, cara a nós mesmos e despois cara aos demais. De feito, só se somos capaces de aceptar e perdoar as nosas propias limitacións poderemos aceptar as debilidades e os erros dos demais. Ademais, cando nos decatamos de que inconscientemente nos sentimos superiores e temos dereito a xulgar, faise imprescindible estar disposto a dar “o primeiro paso” cara á outra persoa para evitar que a relación se deteriore.
Chiara Lubich conta a un grupo de musulmáns a súa experiencia na pequena casa de Trento onde comezou a súa aventura cos seus primeiros compañeiros. Non todo foi sinxelo e non faltaron malentendidos: «Non sempre foi doado vivir a radicalidade do amor. […] Mesmo entre nós e nas nosas relacións, algo de po podería asentarse, e a unidade pode esmorecer. Acontecía, por exemplo, cando notabamos os defectos e imperfeccións dos demais e os xulgábamos, de xeito que se arrefriaba a corrente do amor recíproco. Para reaccionar a esta situación, un día ocorreu a idea de selar un pacto entre nós, e chamámolo "pacto de misericordia". Decidimos, todas as mañás, ver á persoa que coñecíamos coa nova luz —na casa, na clase, no traballo, etc.— sen lembrar para nada os seus defectos, cubrindo todo de amor. […]»[3]. Un auténtico “método” que paga a pena poñer en práctica en grupos de traballo, na familia e en asembleas de calquera índole.
[1] (Lc 6:41)
[2] Esopo ((μῦθοι) , Fedro (Fabulae)
[3] C. Lubich, «Amor ao próximo», Charla cun grupo de musulmáns, Castel Gandolfo 1-11-2002. Cf. Amor Recíproco, Ciudad Nueva, Madrid 2013, pp. 109-110
